Chrząszcze nekrofilne

Padlina jest swoistym mikrosiedliskiem, które charakteryzuje się niejednolitym, przypadkowym i krótkotrwałym występowaniem w biocenozach. Zasiedla ją fauna bezkręgowców, wśród których najważniejszą rolę odgrywają muchówki (Diptera) oraz chrząszcze (Coleoptera) (PAYNE 1965). Chrząszcze zbierane na padlinie można podzielić na 4 grupy: nekrofagi (żywiące się martwą tkanką zwierzęcą przynajmniej w stadium larwalnym; do których należy większość przedstawicieli rodziny Silphidae), drapieżniki (m. in. chrząszcze z rodziny Histeridae, dla których padlina jest miejscem łowów na larwy muchówek), saprofagi (związane z rozkładającymi się szczątkami roślinnymi wokół padliny - część Catopidae) oraz gatunki przypadkowe, które pojawiają się na padlinie okazjonalnie a ich egzystencja nie jest bezpośrednio z nią związana

Catopidae to rodzina chrząszczy licząca ok. 800 opisanych gatunków. Przedstawiciele występują na niemal wszystkich kontynentach. W Polsce opisanych jest 47 gatunków, ale ich biologia nie jest dostatecznie poznana. Do rodziny należą chrząszcze małych rozmiarów (1 - 9mm) o owalnych zarysie ciała. Ubarwienie od jasno brunatnego do prawie czarnego z jaśniejszymi stopami i członami czułków. Catopidae prowadzą skryty tryb życia, przebywając na ogół w ciemnych i wilgotnych miejscach (ściółka leśna, nory ssaków, ptasie dziuple itp.). Niektóre gatunki wykazują słabsze lub silniejsze powiązania z mrówkami (tzw. mirmekofilię).
Wśród przedstawicieli rodziny występują również gatunki jaskiniowe, niektóre z nich są ślepe.
W Polsce jedynym przedstawicielem rodziny żyjącym w jaskiniach jest Cholevalederiana gracilenta SZYMCZ. i Catops tristis infernus SZYMCZ. Nie mają znaczenia gospodarczego, żerują na padlinie oraz gnijących szczątkach roślinnych.

Histeridae (gnilikowate) to rodzina licząca 3672 gatunki. Ciało chrząszczy z rodziny Histeridae jest silnie zesklerotyzowane, z reguły owalne, silnie lśniące, na ogół barwy czarnej, cylindryczne lub silnie spłaszczone. Głowa wyposażone w duże żuwaczki oraz kolankowato wygięte czułki zwykle zakończone buławką. Golenie typu grzebnego, przystosowane do trybu życia chrząszczy. Charakteryzują się dobrą zdolnością lotu. Skryty tryb życia znacznie utrudnia poznanie biologii rodziny. Z reguły Histeridae prowadzą dzienny tryb życia. Rójka rozpoczyna się późną wiosną, stadium larwalne przypada na wczesną jesień, a zimują owady dojrzałe.
Charakterystyczną cechą są dwa stadia larwalne i wyraźne stadium przedpoczwarkowe. Gdy larwa przestaje żerować, buduje kokon z przędzy i ziarenek piasku. Gniliki są z reguły chrząszczami drapieżnymi. Rozwój larw jest krótszy niż w przypadku larw innych chrząszczy drapieżnych.
Spowodowane jest to ograniczoną dostępnością bazy pokarmowej (larwy much bardzo szybko się rozwijają). Gniliki mogą żerować na padlinie, odchodach, grzybach i gnijących szczątkach roślinnych. Niektóre gatunki żyją także w chodnikach ksylofagów, norach ssaków i ptasich gniazdach a także mrowiskach i termitierach. Istnieją także przedstawiciele rodziny zamieszkujący jaskinie, jaśniej ubarwione, często pozbawione oczu

Silphidae (omarlicowate) to rodzina chrząszczy obejmująca ponad 250 gatunków chrząszczy zgrupowanych w 5 podrodzinach. Do rodziny Silphidae należą głównie owady średniej wielkości (10 - 20 mm), ale są też przedstawiciele o mniejszych rozmiarach. Czułki omarlicowatych są buławkowate, pokrywy z reguły zakrywające cały odwłok (wyjątek: rodzaj Nicrophorus), czasami punktowane lub żeberkowane. Wszyscy przedstawiciele rodziny posiadają odnóża bieżne. Większość gatunków omarlicowatych jest padlinożerna, ale występują także gatunki drapieżne lub roślinożerne. Jaja są składane do wnętrza padliny pozostawionej na powierzchni lub zakopanej przez chrząszcze do gleby. Silphidae spełniają w środowisku istotną rolę sanitarną.

Obok larw muchówek chrząszcze nekrofilne odgrywają istotną rolę w ekosystemach spełniając funkcje sanitarne. W dużym stopniu dzięki owadom nekrofilnym zachowana jest w przyrodzie ciągłość obiegu martwej materii organicznej pochodzenia zwierzęcego. Chrząszcze drapieżne żerujące na padlinie (m.in. z rodziny Histeridae) spełniają jeszcze jedną pożyteczną funkcję, jaką jest ograniczenie zagrożenia epidemiologicznego populacji ludzkich poprzez redukcję liczebności larw muchówek rozwijających się na padlinie (TROJAN 1981).

Zadziwiającym zjawiskiem jest krótki okres czasu, podczas którego chrząszcze nekrofilne całkowicie usuwają martwe zwierzę z powierzchni ziemi. Proces zakopywania padliny dużego psa przez kilkudziesięciu przedstawicieli rodzaju Nicrophorus (FABRICIUS, 1775) należących do kilku gatunków trwa ok. 3 dni. Jest to okres w którym zwłoki całkowicie znikają z powierzchni ziemi. Następnie samice składają do wnętrza zakopanej padliny jaja (takie zachowanie jest charakterystyczne dla rodzaju Nicrophorus, samice chrząszczy z rodzaju Silpha (LINNAEUS, 1758) składają jaja do padliny znajdującej się na powierzchni ziemi). W przypadku zwierząt mniejszych (ptaki, gryzonie) jest to często kwestia kilku godzin. Czas trwania powyżej opisanego zjawiska jest zależny od wielu czynników środowiskowych, klimatycznych, składu entomofauny danego obszaru itp.

Wielokrotnie były już przeprowadzane badanie dotyczące szeregu aspektów życia chrząszczy związanych z padliną. Zajmowano się m. in. różnicami w występowaniu owadów na padlinie w różnym stopniu jej rozkładu, preferencjami środowiskowymi, dynamiką sezonową, biologią owadów nekrofilnych oraz wpływem rodzaju i wielkości padliny na strukturę jakościową, ilościową oraz skład gatunkowy owadów żerujących na niej.

Najlepiej zbadanym zagadnieniem jest występowanie owadów w zależności od stadium rozkładu zwłok. Badanie te, oraz dokładne poznanie zagadnienia mają również na celu określenie czasu, jaki upłynął od śmierci organizmu i są stosowane w kryminalistyce do określenia daty zgonu (KACZOROWSKA i in. 2002, BENECKE 2003). Odbywa się to poprzez analizę entomofauny, jaka żeruje na zwłokach w danym okresie. W Polsce taką analizę przeprowadzili m.in. MROCZKOWSKI (1949) i BŁAŻEJEWSKI (1956), który w swojej pracy zajął się również preferencjami siedliskowymi, środowiskowymi oraz dynamiką sezonową. Zagadnienie dynamiki sezonowej badała również KAMIŃSKA (1989).

struktura zgrupowań chrząszczy nekrofilnych zasiedlających uprawy leśne oraz drzewostany dojrzewające jest odmienna.
zgrupowania chrząszczy nekrofilnych żerujących na padlinie są różne w zależności od stopnia rozkładu zwłok.